سرمقالۀ روزنامۀ پیام استان سمنان
پنجشنبه 19خرداد1401
قانون اساسی و لزوم تعامل با جهان
نویسنده: ابوالقاسم کواکبیان

در هفتۀ جاری، یکی از افراد مؤثر در انقلاب و از یاران امام‌خمینی(ره) و مقام رهبری، آقای سیدمحمد دعایی، از روحانیون مبارز و سیاستمدار که ازحیث مردمی‌بودن و ساده‌زیستی زبانزد خاص و عام بود، به دیار حق شتافت؛ هم او که از ابتدای انقلاب، از نجف و پاریس یار و یاور انقلاب بود و امام‌خمینی(ره) را همراهی می‌کرد، بعد از پیروزی انقلاب، چندی سفیر ایران در عراق بود. او که شش دوره در مجلس شورای اسلامی یعنی از ابتدای تشکیل آن تا سال 1383، نمایندۀ مردم بوده و از سال 1359 تاکنون به‌مدت 42 سال به‌عنوان سرپرست مؤسسۀ اطلاعات فعالیت داشته است، از معدود افراد باقی‌مانده از پرواز انقلابی امام‌خمینی(ره) از پاریس به ایران بود که متأسفانه مانند دیگر یاران امام دار فانی را وداع گفت.
به‌طورکلی بیشترین افرادی که در پیروزی انقلاب نقش داشتند، هم‌اکنون در بین ما نیستند؛ اکثر 72 نفری که تدوینگر قانون اساسی بودند، از منتظری و طالقانی گرفته تا سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد و ابوالقاسم خزعلی و اکثر کسانی نیز که عضو شورای انقلاب بودند، از سیدمحمد بهشتی گرفته تا مرتضی مطهری، از هاشمی رفسنجانی گرفته تا مهدوی کنی، دیگر در میان ما نیستند؛ حتی کسانی که به‌کمک مهندس مهدی بازرگان، اولین دولت را تشکیل دادند، تقریباً همگان به دیار حق شتافتند.
از میان حدود 35میلیون نفر جمعیت ایران در آن زمان، نیمی برای رأی‌دادن واجد شرایط بوده‌اند که قریب به 99درصد رأی‌دهندگان یعنی حدود شانزده‌میلیون نفر به قانون اساسی رأی موافق دادند. از سوی دیگر، امام‌خمینی(ره) در بدو ورود خود به ایران در بهشت‌زهرا(س) تصریح کردند: «پیشینیان ما چه حقی داشتند؟ پدران و مادران ما مگر ولی ما بودند که برای ما قانون وضع کنند؟» لذا هم‌اکنون که جمعیت ایران 85میلیون نفر است و تعداد زیادی از آن جمعیت 35میلیون‌نفری دیگر در قید حیات نیستند و بازماندگان آن‌ها افراد شصت سال به بالا هستند و قریب به 90درصد از کسانی هم که آن زمان در مصدر امور بودند و به‌ویژه آنانی که قانون اساسی را تصویب کردند، دیگر در بین ما نیستند، به نظر می‌رسد باید در زمینۀ بعضی از قوانین قانون اساسی به‌ویژه در زمینۀ انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری تجدیدنظر شود تا این 90درصدِ جمعیت کنونی که به قانون اساسی رأی نداده‌اند، درخصوص سرنوشت خود به‌ویژه در زمینۀ اقتصادی و اجتماعی و سیاست خارجی و ارتباط با سایر کشورها، نظر خود را ابراز کنند. شاید نسل جدید اعتقادی به دادن یارانه نداشته باشند! شاید درخصوص نحوۀ به‌کارگیری دولتمردان به‌ویژه انتخاب رئیس‌جمهور نظرات جدیدی داشته باشند!
آیا این نقص نیست از بین هزاران نفر شهروند داوطلب ریاست‌جمهوری، مردم مجبور باشند به افراد گزینش‌شدۀ خاصی رأی بدهند؟ آیا این نقص نیست که مردم نتوانند از هر طیف و گروهی که به دین اسلام تعهد دارند، فردی را به‌عنوان نمایندۀ خود در مجلس شورای اسلامی، برگزینند؟! آیا با تقویت احزاب، امکان حضور افراد کاربلد بهتر فراهم نمی‌شود؟ آیا پرورش سیاستمداران در احزاب قانونی به پیشرفت و توسعۀ کشور کمک نمی‌کند؟ ازآنجاکه سیاست کلی نظام برآمده از خون هزاران شهید و مبتنی بر سیاست «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» بوده است، آیا هم‌اکنون تعامل با چین و روسیه و حتی کرۀ شمالی و ونزوئلا خواستۀ اکثر مردم ایران است؟ به‌طور قطع و یقین کشورهای بلوک شرق به‌اندازۀ کشورهای بلوک غرب با مردم ایران رفتار ناجوانمردانه داشته‌اند.
به‌طورکلی چون نظم بین‌المللی بر پایۀ «وتو» بنا شده، هر کشور قدرتمندی به‌نفع خود، مصوبات بین‌المللی را وتو می‌کند؛ بنابراین لازم است با تجدیدنظر در قانون اساسی یا لااقل برگزاری همه‌پرسی، از مردم نحوۀ تعامل با جهان را جویا شویم. باتوجه‌به داشتن ده‌ها شورای جورواجور، از شورای انقلاب فرهنگی گرفته تا شورای تشخیص مصلحت نظام، از شورای نگهبان گرفته تا شورای سران قوا، از مسئولان محترم تقاضا می‌شود در این برهه از زمان که مردم از گرانی و بیکاری به ستوه آمده‌اند، با ادغام ده‌ها شورای تصمیم‌گیر و با اِعمال تغییراتی در قانون اساسی، اساس ادارۀ کشور را به مردم و نمایندگان آنان بسپارند؛ چون همان گونه که همۀ عقلای این کشور بر این باورند که بدون نظر مردم امکان پیشرفت و توسعۀ کشور وجود ندارد و همان گونه که در ابتدای انقلاب بیش از 98درصد مردم برای ادارۀ امور خود رأی دادند، بدیهی است هم‌اکنون همین مردم که اکثرشان مسلمان و پایبند به قوانینی هستند که ریشه در اسلام و قرآن دارد، باید نظر مستقیم خود را دررابطه‌با نحوۀ حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و روابط خارجی و پایبندی به مقررات بین‌المللی ازجمله F.A.T.F و دیگر مقوله‌های برزمین‌مانده بیان کنند؛ آنگاه‌ همگان خود را تابع تصمیم جمعی و مالک بلامنازع کشور خود خواهند دانست.