یلدا یکی از آداب کهن ایرانی است که از دیرباز در فرهنگ و رسوم ما تجلی یافته است.
در یلدا آداب و رسومی بسیار پسندیده چشم نوازی می کند ،که میتوان از مهترین آنها به قرائت قرآن ، خواندن دیوان حافظ ، شاهنامه و… نامبرد.
اما هدف اصلی این شب دید و بازدید و میهمانی و به عبارت قرآنی ، صله رحم میباشد ، که از بهترین شاخصه این شب ، و همچنین موکدترین توصیه های نبی اکرم (ص) و ائمه (ع) است که آنان نیز به نص صریح خداوند در آیات مختلف تفسیر و اهتمام ورزیده اند .
در آیات قرآن توجه ویژه ای به شب شده است،در کلام الله ، شب را مایه آرامش قرارداده و میفرماید:وَجَعَلَ اللَّیلَ سَکنًا (انعام ۹۶ ) و اوست که شب را مایه آرامش قرار داد.
و این آرامش شب باعث تقرب بیشتر و مأنوس شدن با خداوند است و این الفت و نزدیکی با پرودگار از راههای بسیاری حاصل میشود که در آیات قرآن از نافله خواندن ( اسراء ۷۹ ) تا بیدار شدن برای آمرزش طلبیدن و دعا کردن ( ذریات ۱۷،۱۸ ) بیان نموده است.
خداوند در سوره مزمل میفرماید:إِنَّ نَاشِئَهَ اللَّیلِ هِی أَشَدُّ وَطْئًا وَأَقْوَمُ قِیلًا (مزمّل ۶ ) به یقین، نیایش و عبادت شبانه پابرجاتر و گفتاری ماندگارتر است.
اما آیا عروه الوثقی فقط نماز خواندن است یا عبادات دیگر هم برای رسیدن به تقوا میباشد؟
در آیات و روایات اعمال بسیاری را همراه با واجبات تاکید شده است که بعضا نه تنها بعنوان مستحبات موکد بیان شده اند بلکه آنقدر مهم میباشند که حتی ترک آن نیز حرام است و این در حالیست که باوجود اینهمه فضیلت برای نماز شب ترک آن را خداوند حرام ندانسته ولی شارع مقدس صله رحم را هم برکت در دنیا و آخرت میداند و هم ترک آن را حرام دانسته و این خود جایگاه با فضیلت این سنت الهی را میرساند .
خداوند در آیات خود پس از احترام به پدر و مادر (بقره ۸۳) ، صله رحم را در کنار عدل و احسان ( نحل ۹۰ ) قرار داده که خود نشان از جایگاه والای این سنت الهی را میرساند و در آیات دیگر هشدار می دهد که:و اتَّقوا اللهَ الَّذی تَسائَلونَ بِهِ‌ و الاَرحامَ انَّ اللهَ کانَ عَلیکُمْ رَقیباً (نساء ۱ ) بترسید از آن خدایی که به نام او از یکدیگر درخواست می کنید و درباره ارحام کوتاهی نکنید همانا خداوند مراقب شماست و خداوند به همین بسنده نمی نماید و حتی خسارت هایی را بر میشمارد که به معنی از دست دادن تمامی سرمایه ها میباشند و عمر نیز خود سرمایه است که اگر از دست برود انسان دچار خسارت جبران ناپذیری میگردد.
خداوند در این باره میفرماید:الَّذِینَ ینْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثَاقِهِ وَ یق

 خداوند در این باره میفرماید:الَّذِینَ ینْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثَاقِهِ وَ یقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یوصَلَ وَیفْسِدُونَ فِی الأرْضِ أُولَئِک هُمُ الْخَاسِرُونَ( بقره ۲۶) فاسقان کسانی هستند که پیمان خدا را ، پس از محکم ساختن آن ، میشکنند و پیوندهایی را که خدا دستور داده برقرار سازند ، قطع نموده ، و در روی زمین فساد میکنند اینها زیانکارانند.
خداوند سبحان در این آیه جایگاه صله رحم را اینچنین بیان میفرماید که (وَ یقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یوصَلَ )  برخی افراد جایی را که خدا فرموده ارتباط برقرار کنید ( صله رحم ) نادیده می گیرند و آنان را در جایگاه مفسیدن فی الارض میداند .
حتی در سوره رعد آیه ۲۵ نیزصراحتا میفرماید که کسانی که قطع رحم می نمایند در همین دنیا نیز به لعنت خداوند دچار میگردند ( وَلَهُمْ سُوءُ الدَّار )
خداوند در آیه ۳۶ سوره نساء دو صفت فخر فروشی و تکبر را مانع صله رحم میداند ( إِنَّ اللَّهَ لا یحِبُّ مَنْ کانَ مُخْتَالا فَخُورًا ) و صراحتا بیان نموده که کسانی را که این دو صفت را دارا باشند دوست ندارد ، و موانع صله رحم را ، خود برتر بینی و تفاخر میداند .
تمامی این آیات خود نشان از جایگاه والای این سنت حسنه قرآنی ، در آداب و سنن ایرانی است که در شبی به نام یلدا به بلندای درازترین شب سال به بهانه کمی بیشتر برای باهم بودن است و علت اینکه ایرانیان این شب خاص ( آخرین شب پائیز ) برای صله رحم ( دید و بازدید ) انتخاب کرده اند هم همین طولانی بودن آن حتی برای یک دقیقه است،که این خود نشان دهنده اوج دقت به لحظات ناب باهم بودن است و خداوند نیز در بسیاری از آیات به آنها تاکید نموده است .
البته نمیتوان این واقعیت را کتمان کرد که خود شب یلدا ، یکی از بزرگترین آیات و نشانه های پرودگار است که برای متذکر شدن بندگان خود قرار داده است .

العبد
( سجاد داودی )